Tagi wpisów ‘Hel’

Bateria Artylerii nr. 32 tzw. ” Grecka ” na Helu 2009

Bateria Artylerii nr. 32 " Grecka "Polską baterię nr. 32  oddaną do użytku w 1932 roku odwiedziliśmy w zeszłym roku przy okazji zwiedzania 3 BAS ponieważ położone są w bliskiej odległości od siebie. Przechodziliśmy przez jednostkę wojskową o której wspominałem przy okazji postu o 3 Baterii Artylerii Stałej na Helu. Bateria Artylerii nr. 32 ” Grecka ” , uzbrojona była w dwie polowe armaty na kołach kal. 105mm. francuskiej  firmy Schneider nazwane ” greckimi ” ( ponieważ początkowo powstaly na zamówienie rządu Grecji ), ustawione na betonowych działobitniach, które w czasie kampanii wrześniowej w 1939 roku zostaly przetransportowane w okolice Juraty dla wsparcia obrońców Helu. Dzisiaj najciekawszymi obiektami są dwa schrony dla załogi, które wchodziły w skład baterii oprócz dzialobitni.

K-18 ” Bryza ”

K - 18 " Bryza "W lipcu zeszłego roku po zwiedzeniu fortyfikacji znajdujących się na cyplu, naszą uwagę w porcie Helskim skupiła zacumowana pewna jednostka pływająca. To kuter pasażersko-łącznikowy projektu 772. W latach 1961-69 był wybudowany w Stoczni Rzecznej w Gdańsku-Stogach  jako jeden z pięćdziesięciu kutrów tego projektu na potrzeby Marynarki Wojennej ZSRR. Dnia 10 stycznia 1965 roku został wcielony do polskiej Marynarki Wojennej jako K-18 ” Bryza  ”. Służył w 43 Dywizjonie Pomocniczych Jednostek Pływających w 9 Flotylii Obrony Wybrzeża na Helu. Głównie jego zadaniem było m.in.  przewożenie kadry wojskowej, marynarzy, drobnego sprzętu z Helu do Gdańska, Sopotu i Gdyni oraz zaopatrzenie i dostarczanie poczty na okręty znajdujące się na morzu podczas ćwiczeń. W przypadku zagrożenia wojennego miał pełnić rolę kutra sanitarnego.  Służbę zakończył w maju 2003 roku. Opisywana jednostka została zakupiona przez miasto Hel i po oczyszczeniu  z zagrażających środowisku wodnemu substancji, 16 sierpnia 2009 roku spoczęła na dnie na głębokości 18 metrów w pobliżu brzegu na wysokości fokarium jako atrakcja turystyczna dla amatorów nurkowania. Gościem honorowym zatopienia jednostki była Maria Kaczyńska. Dzisiaj kuter K-18 ” Bryza ” można podziwiać jedynie na fotografiach, chyba że ktoś lubi nurkować. Ja do miłośników podwodnego pływania nie należę więc z przyjemnością powspominam dawny kuter łącznikowy na zdjęciach.

27 Bateria Artylerii Stałej na Helu

27 Bateria Artylerii Stałej na HeluNa samym cyplu Helskiego od Zatoki Puckiej wybudowano w latach 1955-58 polską baterię nadbrzeżną z czterema stanowiskami uzbrojonymi w radzieckie armaty morskie typu B-34U  kal. 100mm. Działobitnie były ze sobą połączone korytarzami dobiegowymi, które ułatwiać miały załodze przemieszczenie się między stanowiskami. W korytarzach na każdą działobitnie przypadały dwie komory amunicyjne. Oprócz stanowisk wybudowano tu m.in. schron centrali artyleryjskiej, schrony-garaże agregatu i 5-kondygnacyjną wieżę GPKO ( Główny Punkt Kierowania Ogniem ). W 1957r. na etacie było tutaj 106 żołnierzy wraz z przełożonymi. W 1963 roku została połączona z 13 BAS tworząc jedną 27 Baterię Artylerii Stałej. Bateria rozformowana została w 1977 roku. W latach 90-tych zeszłego wieku pocięto na złom trzy działa pozostawiając jedno na stanowisku nr. 1, które stanowi dziś atrakcję turystyczną. Bateria w razie zagrożenia miała za zadanie zwalczanie kutrów torpedowych i zwalczanie środków desantowych nieprzyjaciela oraz wzmocnienie ognia przeciwlotniczego. Baterię miałem przyjemność odwiedzić dwukrotnie i zawsze z chęcią będę tu wracał.

13 Bateria Artylerii Stałej na Helu

13 Bateria Artylerii StałejPo zakończeniu II wojny światowej postanowiono wykorzystać trzy stanowiska Baterii im. Heliodora Laskowskiego i w opaciu o nie została utworzona 2 Bateria 13 Samodzielnego Dywizjonu Artylerii Nadbrzeżnej. W latach 1948-49 zostało zbudowane czwarte stanowisko zamiast jednego  zniszczonego po wojnie ( pozostałe trzy musiano przystosować do nowych armat ), a działa 152,4 mm ” Bofors ” zastąpiono radzieckimi działami B-13 kaliber 130mm. W 1950 roku w miejsce dywizjonu utworzono 13 BAS ( Bateria Artylerii Stałej ). W latach 1948-1957 dobudowano kilka obiektów w tym m.in. wieże GPKO i ZPKO ( Główny i Zapasowy Punkt Kierowania Ogniem ).  W 1963 roku, 13 BAS i 27 BAS zostaly połączone w jedną całość, tworząc 27 Baterię Artylerii Stałej, która dwa lata później została wcielona do 9 Flotylii Obrony Wybrzeża na Helu. Bateria została rozformowana w 1977 roku, a na jej miejsce utworzono 7 Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej Marynarki Wojennej.  Od tego momentu zaprzestano konserwację sprzętu. W latach 90-tych zeszlego wieku działa pocięto na złom, zostawiając jako eksponat  jedno, które dziś możemy podziwiać na stanowisku nr. 3. Ciekawym obiektem jest wieża GPKO ( Główny Punkt Kierowania Ogniem ), wybudowana w 1951r. z zachowaną kopułą pancerną dalmierza DM-4. W pobliżu GPKO w 1957 roku wybudowano wieżę z radarem artyleryjskim ( Artyleryjska Stacja Radiolokacyjna ) typu ” Załp-B ” umożliwiającym prowadzenie ognia w warunkach ograniczonej widoczności o zasięgu około 70 km. Przy kazdym obiekcie dawnej 13 Baterii Artylerii Stałej postawione są dziś tablice informacyjne, które pozwalają na zgłębienie podstawowej wiedzy każdego zainteresowanego tym tematem.

Bateria im. Heliodora Laskowskiego na Helu

Bateria im. Heliodora LaskowskiegoBaterię Laskowskiego, odwiedziłem z kuzynem Mariuszem dwukrotnie: w 2006 roku przed remontem i rok temu. Położona jest na samym cyplu. Budowę polskiej przedwojennej baterii rozpoczęto w 1935 roku. Główne uzbrojenie stanowiły cztery armaty kal. 152,4mm szwedzkiej firmy Bofors umieszczone na działobitniach. Początkowo powstała jako 1 Bateria, w 1936r. zmieniono jej nazwę na 31 Baterię, a od 1 stycznia została przemianowana na 31 Baterię im. Heliodora Laskowskiego, twórcy baterii oraz szefa artylerii i służby uzbrojenia kierownictwa Marynarki Wojennej.  W czasie II wojny światowej podczas kampanii wrześniowej prowadziła walkę z okrętami Kriegsmarine – m.in. z pancernikami ” Schleswig-Holstein ” i ” Schlesien „. Dowódcą był wówczas kpt. mar. Zbigniew Przybyszewski.  Po kapitulacji Helu 2 października 1939r.  została przejęta przez Niemców i wchodziła w skład niemieckiego systemu obrony wybrzeża. Funkcjonowała pod nazwą ” Schlesien ‘ do 9 maja 1945 roku. Po zakończeniu II wojny światowej zniszczeniu uległo stanowisko armaty nr.1.   Na dawnych stanowiskach Baterii im. Heliodora Laskowskiego utworzono po wojnie 13 Baterię Artylerii Stałej o której napiszę w następnym poście. Na jednym ze stanowisk można podziwiać powojenną armatę B-13 kaliber 130mm.  Do dnia dzisiejszego zachowały się dwa oryginalne  działa kal. 152,4 z baterii Laskowskiego, które można zobaczyć w Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni i Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie. Jak już wspomniałem na początku byłem na baterii dwukrotnie. Zaskoczenie na plus nastąpiło podczas drugiej wizyty w zeszlym roku. Teren wokół stanowiska nr. 3 zostal uporządkowany, można zwiedzać także pomieszczenia w środku, działo i parasol ochronny odmalowano, a wszystko ogrodzono. Prace wykonano w 2007 roku w setną rocznicę urodzin dawnego dowódcy tej baterii Zbigniewa Przybyszewskiego. Zresztą na półwyspie Helskim w ostatnich latach odnośnie fortyfikacji wszystko zmienia się na plus. Postawiono tabliczki z informacjami o danym obiekcie więc zwiedzanie należy do przyjemności, dlatego zapraszam wszystkich na Hel.

Powrót do góry